Simpele vraag, hopelijk eenvoudig antwoord.

Een aantal mensen vraagt aan mij "wat doe je eigenlijk op je stage?". Makkelijke vraag, niet zo'n eenvoudig antwoord. Nu snap ik dat niet iedereen (gelukkig maar!) scheikunde-goeroe is, dus daarom ga nu proberen dat in mensentaal uit te leggen (nouja, scheikunde is mensentaal, de mens heeft er immers een wetenschap van weten te maken). Excuses voor dit lange verhaal. Mocht het toch een groep mensen van minimale omvang (1 a 2 personen) aanspreken dan heb ik toch mijn doel bereikt.

Voordat ik echt kan vertellen wat ik doe op stage moet ik eerst even een hele hoop inleidende informatie uitkotsen.

Ik loop stage als organisch chemicus op een laboratorium. Dat houd in ik mij bezig houd met het bouwen van moleculen (dit noemen we synthese). Organisch wil zeggen dat ik moleculen maak die bestaan uit koolstof (C) maar ook uit waterstof (H), zuurstof (O) en ook stikstof (N). Om moleculen te bouwen moet je een chemische reactie doen. Vergelijk organische synthese met het bouwen van een lego huis via robot die je met je voorgeprogrameerde computer bestuurd. Je drukt een knop in, en daarna gebeurt er iets dat niet meer omkeerbaar is. In het lab werkt het net zo, als je eenmaal de stoffen gemengt hebt en er een reactie optreed kan je dat 99% van de gevallen niet meer omkeren! Dat maakt het zeer moeilijk.

Heel veel wetenschappers en bedrijven proberen organische stoffen te synthetiseren (te maken in het laboratorium) omdat je er bijvoorbeeld medicijnen van kan maken, of gronstoffen voor plastics en rubbers. Relatief kleine moleculen bestaan uit circa 6 C deeltjes (atomen) met daar aan vast waterstof of iets anders zoals O of N atomen. Deze stoffen kan je vaak kopen per mg, of zelfs per kg, in een potje bij een bedrijf en als je geluk hebt kun je het gemakkelijk zelf maken. Je kan stof A koppelen aan stof B je krijgt dan A-B. Het moeilijke hier aan is, is dat er voor elke reactie bepaalde "voorwaarden" gelden, bijvoorbeeld temperatuur. Wanneer je niet aan de "voorwaarde" voldoet treed er geen reactie op en wanneer je een voorwaarde overtreft dan vind er misschien wel een hele andere reactie plaats bijvoorbeeld A + B --> A-A + A-B ! Gelukkig bestaan er stoffen die de productvorming kunnen sturen, dit zijn stoffen die meedoen aan de reactie, maar zelf niet verbruikt worden; zij worden gerecycled! Zo'n stof heet een katalysator.

Na dit lange verhaal kom ik dan eindelijk met een omschrijving van mijn stage opdracht. Op mijn stage maak ik deze katalysatoren om bepaalde reacties te laten verlopen. De katalysator is opgebouwd uit een metaal atoom zoals ijzer (Fe) of mangaan (Mn). waar dan een "frame" van een organisch molecuul om heen zit. Eerst maak ik het frame en daarna stop ik het metaal er in. Door de structuur van het organische frame aan te passen, verrander je ook de eigenschappen van het Fe of Mn.

Zo dat was een hele tekst, hopelijk is het nog te volgen. Na dit weekend volgen foto's van de buurt, word ook wel eens tijd na 3 maanden.

De vriendelijke groeten uit Urgana-Champaign!